|
Сімяон Полацкі
Сімяон Полацкі - вялікі беларускі
асветнік. Ён з'яўляецца адным з выдатных дзеячаў не толькі беларускай і рускай,
але і больш за тое, славянскай культуры ў цэлым. Увайшоў у гісторыю як манах,
грамадскі і царкоўны дзеяч, багаслоў, педагог і выхавацель, паэт і пісьменнік.
Па разнастайнасці сваіх інтарэсаў і
дзейнасці быў блізкі дзеячам эпохі Адраджэння.
Сімяон Полацкі або Самуіл Гаўрылавіч
(называюць таксама іншае імя па бацьку - Емяльянавіч). Пятроўскі-Сітняновіч нарадзіўся ў
Полацку ў 1629 годзе. Сваім «падвойным» імем па бацьку і двайным прозвішчам ён абавязаны бацьку, якога звалі Гаўрыіл Сітняновіч, і айчыму - Емяльяну Пятроўскаму. У
1651 годзе ён скончыў Кіева-Магілянскую калегію - найбуйнейшы тады праваслаўны
цэнтр вышэйшай гуманітарнай і багаслоўскай адукацыі, а ў 1653г. - Віленскую езуіцкую акадэмію. Вярнуўшыся ў
Полацк, у чэрвені 1656г. у праваслаўным
Полацкім Богаяўленскім манастыры прымае манаства з імем Сымона і атрымлівае
пасаду «дзідаскала» - настаўніка ў «брацкай» школе пры тым жа манастыры. Пасля, ужо ў Маскве, да імя Сімяон дадалася мянушка Полацкі - па яго
родным горадзе.
Намаганнямі Сімяона Полацкага ў Полацкай
брацкай школе была значна пашырана праграма навучання: у дадатак да беларускай
мовы ўключаліся для вывучэння руская і польская, большая ўвага надавалася
граматыцы, асвойваліся рыторыка і паэзія. Ужо тады ён праявіў сябе як еўрапейскі адукаваны чалавек з энцыклапедычнымі ведамі.
У 1678 годзе, карыстаючыся заступніцтвам
цара Фёдара, Сімяон Полацкі адкрыў у Крамлі друкарню, дзе выдаваў свае творы і
іншых аўтараў, прыцягваючы да афармлення кніг прыдворнага мастака Сымона
Ушакова і гравёра Зброевай палаты Апанаса Трухменскага. Сімяон выдаў у друкарні "Буквар мовы славенскай» (1679), «Тэстамент Васіля, цара грэчаскага, сыну Льву»
(1680), «Гісторыю пра Варлаама і Іасафа» (1680).
Адной з галоўных у сваёй дзейнасці
Сімяон Полацкі лічыў прапаведніцкую. Стыль пропаведзяў ў Сімяона Полацкага
досыць просты, без вычварнасці. Канструкцыі прамовы
натуральныя і зразумелыя. Думка кожнага павучання выказваецца зразумела, няма
ні бязмэтных адступленняў убок, ні штучных дадаткаў.
Таленавіты прапаведнік, вучоны, палеміст і багаслоў, перакладчык і педагог, Сімяон
Полацкі ўвайшоў у гісторыю і як літаратар, драматург, паэт, заснавальнік рускай
сілабічнай паэзіі.
Складанне вершаў было адным з любімых яго заняткаў. Вершы пісаў ён хутка і,
мабыць, заўсёды з вялікім захапленнем. Паэтычная спадчына Сімяона Полацкага велізарна.
Агульная колькасць вершаваных радкоў, напісаных ім за ўсе гады яго літаратурнай
дзейнасці, дасягае пяцідзесяці тысяч. Няма,
здаецца, жанру, у якім Сімяон Полацкі не спрабаваў бы напісаць верш. Незадоўга
да сваёй смерці, у 1678 г., Сімяон ўсе свае вершы аб'яднаў у
два шырокія зборнікі - «Рыфмалагіён» і «Вертаград шматколерны». Абодва зборнікі ўяўляюць сабою найвялікшую цікавасць для характарыстыкі Сімяона
Полацкага як паэта.
Пісаў Сімяон Полацкі і драматургічныя
творы. Першыя яго вопыты ў гэтым жанры адносяцца яшчэ
да таго часу, калі ён быў настаўнікам «брацкай» школы ў Полацку. Для навучэнцаў гэтай школы ён каля 1658г. напісаў невялікую калядную пастараль пад загалоўкам
«Гутаркі пастуховыя», якая пад яго кіраўніцтвам і была выканана навучэнцамі.
Памёр Сімяон Полацкі ў 1680 г. і пахаваны ў Заіканаспаскім манастыры ў Маскве. У знак удзячнасці беларускага
народа свайму выдатнаму земляку - багаслову і асветніку - у
2004 годзе ў Полацку быў усталяваны помнік Сімяону Полацкаму (скульптар А.
Фінскі).
Інфармацыя на рускай мове 
| 
